P

“Devrim vaktiyle bir ihtimaldi ve çok güzeldi,” der Murat Uyurkulak, ilk ve bence en güzel romanı Tol’un (2017) giriş cümlesinde. İşte parka o devrim ihtimalini görenlerin; hatta belki de devrimi bir ihtimal haline getirenlerin alametifarikasıydı, yani 68 ve 78 kuşağının.

Bir ilişkiler bütünü olarak para, kapsamlı bir cumhuriyet tarihi kavrayışını mümkün kılacağından, ilişkili çok sayıda kavram ve nesneyi temsil eden –örneğin ekonomik/finansal kriz, borç (idaresi), kumbara, piyango bileti, jeton– bir meta-nesne (üst-nesne) olarak da görülmelidir.

Pasaport kelimesi, Fransızca geçmek (passer) ve liman (port) anlamına gelen kelimelerin birleşimiyle “kapı geçişi”ni ifade eder. İlk kez 16. yüzyılda İngiltere’de kullanılan pasaport, bugün uluslararası seyahat yapmak isteyen kişilerin kimliğini ve milliyetini tanımlamak üzere bağlı bulundukları devletler tarafından verilen resmi bir belge. Günümüzde sahte pasaport, biyometrik pasaport, çifte pasaport gibi tanımlarla akla gelen pasaport, devlet ve vatandaş arasındaki ilişkiyi, daha özelde ise, kişinin hareketliliği üzerinde devletin denetim gücünü ifade eden nesnelerden biri.